اجرت‌المثل بهای کاری که یک فرد انجام داده و یا خسارت ناشی از استفاده از مال شخص دیگر و عوامل مشابه این موضوع است.
معمولا زمانی حرف از اجرت‌المثل می‌شود که توافق و یا قراردادی بین دو طرف وجود نداشته باشد، زیرا در این حالت، به مبلغ قید شده در قرارداد (که در اصطلاح به آن اجرت‌المسمی، که مقابل اجرت‌المثل است) توجه خواهد شد. به عنوان مثال هر موقع دو طرف توافق کنند که در ازای رنگ‌آمیزی یک ساختمان باید مبلغ مشخصی پرداخت گردد، می‌توان مبلغ موردنظر را طلب کرد و جایی برای پرداخت اجرت‌المثل وجود ندارد. این در صورتی است که چنانچه به هر دلیل قراردادی وجود نداشته باشد و یا قرارداد موجود باطل گردد، دادگاه بررسی می‌کند که در عرف، بابت رنگ‌آمیزی ساختمانی با مشخصات واضح و مشابه چه میزان پرداخت می‌گردد و همین مبلغ را مورد حکم قرار می‌دهد. به همین دلیل معمولا میزان اجرت‌المثل از میزان اجرت‌المسمی کمتر خواهد شد.
اجرت‌المثل زوج چیست؟
پرداخت اجرت‌المثل یکی از راه‌های جبران خسارت است که قانون‌گذار در شرایط و مواردی آن را الزام کرده است. اگر خانم در طول زندگی مشترک و در خانه همسر خود، کاری انجام دهد که موظف به انجام آن نیست، مستحق پاداشی است که به آن اجرت‌المثل گفته می‌شود.
هیچ مردی نمی‌تواند تا زمانی که تمامی حقوق همسرش مانند اجرت‌المثل و مهریه را پرداخت نکرده است، او را طلاق دهد و هر اندازه که مدت زندگی مشترک بیشتر باشد، این حقوق نیز افزایش می‌یابد.
در روابط خانوادگی این فرض وجود دارد که قرار نیست خانم از شوهر خود، بابت کارهایی که در خانه انجام می‌دهد، دستمزدی دریافت کند، اما قانون‌گذار با طرح عنوان اجرت‌المثل در مباحث قانونی، قصد تفهیم این موضوع را دارد که خانم موظف به انجام کارهای منزل نیست و در صوت انجام هرگونه اقدامی در منزل، می‌تواند اجرت‌المثل مربوط به آن را دریافت کند و به بیان دیگر، در صورت مطالبه اجرت‌المثل، باید اجرت او پرداخت شود.
شرایط تعلق اجرت‌المثل:
- اجرت کارهایی را می‌توان درخواست کرد که جزء وظایف خانم نبوده. مثل آشپزی، نظافت و …
- اگر زوجه (خانم) در امور خانه‌داری، شرط ضمن عقد داشته باشد، نوبت به اجرت‌المثل نمی‌رسد.
- زوجه نباید قصد تبرع (رایگان انجام دادن آن کار) داشته باشد، چرا که اگر در انجام کارهای خانه‌داری از ابتدا قصد و نیت تبرع و به اصطلاح رایگان داشته باشد، نمی‌تواند اجرت‌المثل ایام زوجیت را بگیرد.
- درخواست طلاق نباید از سوی زوجه باشد و لازم است که شوهر قصد طلاق داشته باشد. البته اگر تقاضای طلاق که از سوی زوج شده است، ناشی از تخلف خانم از وظایف همسری یا سوءاخلاق و رفتار زوجه باشد، در این صورت اجرت‌المثل به خانم تعلق نمی‌گیرد. چنانچه به دادگاه ثابت شود زوجه کارهایی را که شرعاً بر عهده وی نبوده، به دستور زوج (بدون قصد تبرع) انجام داده است، دادگاه اجرت‌المثل کارهای انجام‌گرفته را محاسبه و به پرداخت آن حکم می‌دهد.
وکیل خانواده
در حالی که برخی از مسائل حقوق خانواده ممکن است بدون وکیل رسیدگی شود، مسائلی مانند طلاق، حضانت فرزند و... به مهارت و تخصص یک وکیل نیاز دارد.
ما یک تیم متخصص داریم برای حل هر مشکلی از شما
محاسبه اجرت‌المثل
نحوه محاسبه اجرت‌المثل ایام زناشویی به این صورت است که قاضی دادگاه با کسب نظر از کارشناس رسمی دادگستری، مبلغی را برای اجرت‌المثل خانم به طور سالیانه تعیین می‌کند. در واقع اجرت‌المثل خانم مقدار مشخصی ندارد. بلکه دادگاه با توجه به میزان کارهای انجام شده، عرف منطقه و مسائلی از این قبیل، به‌ازای هر سال زندگی مشترک مبلغی را تعیین می‌کند. محاسبه اجرت‌المثل بر مبنای سنوات زندگی زناشوئی است و نحوه محاسبه آن (اگر توافقی بین زوجین نباشد) توسط کارشناس با بررسی اموال منقول و غیرمنقول زوج تعیین می‌شود.
اجرت‌المثل بعد از فوت شوهر
ممکن است برای شما سؤال ایجاد شود که در صورت فوت شوهر آیا خانم همچنان می‌تواند اجرت‌المثل ایام زوجیت را دریافت کند یا خیر؟ با توجه به قانون مدنی باید گفت که اجرت‌المثل خانم از دیون مالی مرد بوده و همانند مهریه و نفقه خانم بعد از فوت او نیز پابرجاست و با فوت شوهر از بین نمی‌رود. بنابراین خانم می‌تواند اجرت‌المثل خویش را از ماترک مرد مطالبه کند.
به این شکل که با مراجعه به دادگاه خانواده و تنظیم دادخواست مطالبه اجرت‌المثل ایام زوجیت به طرفیت ورثه، اجرت‌المثل خود را مطالبه می‌کند. دادگاه نیز با صدور قرار کارشناسی این موضوع را به کارشناس ارجاع می‌دهد و بر اساس آن حکم صادر می‌کند.
اجرت‌المثل پس از فوت زن
سوال دیگری که می‌توان مطرح کرد این است که اجرت‌المثل خانم پس از فوت او چه می‌شود؟
با توجه به متن قانون مدنی می‌توان گفت که حتی پس از مرگ خانم نیز این حق برای ورثه او قابل تصور است. زیرا این حق از حقوق مالی بوده و به ارث می‌رسد. بنابراین ورثه خانم مانند فرزندان یا پدر و مادر خانم می‌توانند با طرح دادخواست به طرفیت شوهر، از او اجرت‌المثل بگیرند.
البته باید توجه داشت از آنجا که خود شوهر نیز جزو ورثه زن محسوب می‌شود بخشی از این اجرت‌المثل به شوهر خواهد رسید و اجرت‌المثل مانند تمام اموال خانم بر اساس قانون، بین ورثه تقسیم خواهد شد.
مدارک لازم برای طرح دعوای اجرت‌المثل
برای طرح دعوای اجرت‌المثل مانند سایر دعاوی باید آن را طی دادخواست مخصوص تنظیم کرده و با مراجعه به دفاتر خدمات قضایی و به همراه داشتن مدارک لازم دادخواست ثبت کرد. مدارکی که برای این دادخواست الزامی است عبارت‌اند از :
۱. کپی سند ازدواج یا عقدنامه:
دادگاه باید ابتدا وجود ازدواج را احراز کند که این امر ممکن است به واسطه سند رسمی که همان عقدنامه بوده و یا با سند عادی و یا حتی شهادت شهود اثبات گردد. اما بدون احراز رابطه زوجیت، دادگاه رای به پرداخت اجرت‌المثل نخواهد داد.
۲. شناسنامه:
در حال حاضر برای ثبت دادخواست اجرت‌المثل، ارائه کپی شناسنامه هم ضروری است. در صورتی که شناسنامه گم شده یا در اختیار شوهر است، باید این نکته در سیستم ثنا قید شود وگرنه امکان ثبت آن وجود ندارد.
بدون دیدگاه