1. شاهد

یکی از مهم‌ترین چالش‌هایی که معمولا در پرونده‌های اثبات مالکیت ملک بدون سند پیش می‌آید این است که افراد نمی‌توانند از دلایل کافی برای اثبات مالکیت خود استفاده کنند. با وجود اینکه سند، مهم‌ترین دلیل اثبات مالکیت است، از ارزش اثباتی شاهد نباید غافل شد. چرا که در بسیاری از مواقع برای اثبات مالکیت می‌توان از شهادت شهود برای احقاق حقوق فرد مالک بر اموال استفاده کرد. معمولا شهود باید کسانی باشند که مالکیت نسل گذشته فرد مالک بر ملک مورد نظر را دیده باشند و بتوانند در محاکم قانونی نیز آن را تایید کنند.

2. تصرف

تصرف، راه دیگر اثبات مالکیت است. منظور از تصرف (که به آن قاعده ید نیز گفته می‌شود) این است که شخصی که مالی در اختیار دارد و مانند مالک با آن رفتار می‌کند، مالک مال است (۳۵ قانون مدنی)؛ مگر اینکه خلاف آن ثابت شود. بنابراین تصرف در مال به‌ عنوان مالکیت، دلیل مالک بودن فرد متصرف است. تصرف یا قاعده ید یا اماره ید تا جایی اعتبار دارد که دلیل دیگری مانند سند مالکیت یا شاهد خلاف آن را اثبات نکند.

3. سوگند (اقرار)

یکی دیگر از ادله‌ای که می‌‌توان از طریق آن مالکیت را اثبات نمود، استناد به شهادت شهود (که در قانون آیین دادرسی مدنی گواهی نامیده می‌شود) است. برای مثال مدعی می‌تواند به‌وسیله شهود ثابت نماید که قبلا مال در تصرف او بوده و بعدا متصرف به اجبار یا حیله و تقلب آن را غصب و تصرف نموده است و یا ثابت نماید که مال از طرف متصرف به او انتقال داده شده است. البته شاهد باید دارای شرایط قانونی باشد و شهادت هر کسی مورد در دادگاه پذیرفته نمی‌شود. به موجب بند ب ماده ۲۳۰ قانون آیین دادرسی مدنی دعاوی مالی یا آنچه که مقصود از آن مال است با گواهی دو مرد یا یک مرد و دو زن اثبات می‌گردد.

ثبت اموال به نام شخص مشخص در دفاتر اسناد رسمی، نشان از مالکیت وی بر آن اموال است که ساده‌ترین و در عین حال مهم‌ترین راه تشخیص مالکیت است. برخی مواقع افراد بدون اقدام رسمی جهت انتقال اموال و صرفا با انعقاد قراردادی بین خود، به انجام معامله می‌پردازند. وجود چنین قراردادی (کتبی یا شفاهی) که مبنی بر مالکیت فردی مشخص باشد، می‌تواند جزو ادله، جهت اثبات ادعای مالکیت وی مورد استناد قرار گیرد. با اثبات صحت قرارداد عقد شده، ادعای شاکی نقض می‌گردد. اما مواردی نیز مشاهده می‌شود که افراد بنا به قراردادی که تاریخ آن منقضی گشته و یا قبلا قرارداد فسخ گشته، ادعای غیرقانونی به مالکیت ملک دارند. از این رو اثبات اعتبار قرارداد ارائه شده ضروری است.

طرح دعوای اثبات مالکیت

دعوای اثبات مالکیت ملک، از جمله دعاوی در صلاحیت رسیدگی دادگاه حقوقی محل وقوع ملک است؛ بنابراین در صورتی که شخصی نسبت به مالکیت ملکی ادعایی داشته باشد، می‌بایست به دادگاه عمومی حقوقی شهرستان محلی که ملک در آن واقع است مراجعه کرده و دادخواست تقدیم کند. تقدیم دادخواست و آغاز شدن رسیدگی حقوقی در مورد دعوای اثبات مالکیت ملک، مستلزم پرداخت هزینه دادرسی است. هزینه دادرسی درصدی از بهای خواسته (به معنای ارزش مالی دعوای مطرح شده) است. اگر ملک تحت تصرف فرد دیگری است و سند رسمی ثبت شده‌ای در دست نیست، می‌بایست دعوای اثبات مالکیت و دعوای خلع ید مطرح گردد.

 چرا از وکیل کمک بگیریم؟

یکی از عمده‌ترین مباحثی که معمولا در مباحث حقوقی اموال و مالکیت پیش می‌آید، اثبات مالکیت ملک است. امروزه تعداد پرونده‌های حقوقی که در آنها باید اثبات انجام شود، بسیار زیاد است و معمولا این پرونده‌ها دارای پیچیدگی‌های خاصی هستند و هرکسی از عهده حل و فصل آنها بر نمی‌آید. در چنین مواردی به تمامی افراد توصیه می‌شود که از همان ابتدا برای احقاق حقوق خود از وکیل اثبات مالکیت ملک کمک بگیرند.

چنین وکلایی دارای تجربه و مهارت کافی در زمینه اثبات مالکیت ملک هستند و با تمامی مراحل دادرسی چنین پرونده‌هایی نیز آشنایی دارند و به خوبی می‌دانند که باید از چه روش‌های استنباطی و استدلالی برای اثبات مالکیت ملک استفاده کنند؛ به همین دلیل نیز احتمال ضایع شدن حقوق افراد در این پرونده‌ها بسیار کاهش می‌یابد. موسسه حقوقی ثمین دادبان حامی آماده ارائه مشاوره و وکالت تخصصی در این زمینه است.