در قانون مدنی، دو گروه از خویشاوندان از متوفی ارث می‌برند که شامل اقوام نسبی و سببی هستند. منظور از خویشاوندان نسبی، اقوامی است که از طریق خون و تولد با فرد رابطه خانوادگی دارند. خویشاوندان سببی، اقوامی هستند که پایه رابطه خویشاوندی آنها، ازدواج است. اما گاهی در میان خویشاوندان نسبیِ فرد فوت شده، یک یا چند خواهر و برادر ناتنی نیز وجود دارد و مسئله سهم‌الارث آنها نیز مطرح می‌گردد. با توجه به اینکه اگر این گروه از خواهران و برادران متوفی از وی ارث ببرند، در میزان ارث بقیه وراث و نحوه تقسیم آن موثر است، لازم است مسئله ارث خواهر و برادر ناتنی مورد بررسی قرار گیرد.
اگر با موضوع تقسیم ارث روبرو شده باشید، به خوبی می‌دانید که اولین قدم بعد از مرگ فردی، گرفتن برگه‌ی انحصار وراثت توسط ورثه است. اصولا فرزندخوانده در این میان، جایگاه قانونی در میان ورثه نخواهد داشت، حتی اگر نام او به عنوان فرزند در شناسنامه شخصی که سرپرستی قانونی او را بر عهده گرفته، ثبت شده باشد.
به عنوان یک قاعده‌ی کلی می‌توان گفت که فرزندخوانده از سرپرست خود ارث نخواهد برد، مگر آنکه سرپرست قبل از مرگش از راه‌های قانونی برای انتقال مال و اموالی به او استفاده کند.
انواع خواهر و برادر از نظر قانون:
۱. ابوینی (از پدر و مادر مشترک)
۲. ابی (ناتنی از طرف پدر)
۳. امی (ناتنی از طرف مادر)
تقسیم ارث برادران و خواهران به زبان ساده:
- انحصار وراثت و تقسیم ارث بین خواهران و برادران ابوینی (مشترک از یک پدر و مادر) به نسبت برادر ۲ و خواهر ۱ سهم است. به شرطی که برادر و خواهر ابی یا امی وجود نداشته باشد.
- اگر همه خواهران و برادران ابی هستند (ناتنی مشترک از طرف پدر) کل ارث به صورت برادر دو و خواهر یک بین ایشان تقسیم می‌شود.
- متوفی هم برادر و خواهر ابوینی دارد و هم برادر و خواهر ابی. در این فرض فقط برادر و خواهران ابوینی ارث می‌برند و چیزی به برادر و خواهر ناتنی مشترک از طرف پدر نمی‌رسد.
- شخص فوت‌شده هم برادر و خواهر ابوینی دارد و هم برادر و خواهر ابی و هم برادر و خواهر امی. اگر در مثال مشخص کنیم، شخصی فوت‌شده یک خواهر تنی مشترک از پدر و مادر دارد و یک برادر و یک خواهر ناتنی از طرف پدر و همچنین یک برادر و خواهر ناتنی از طرف مادر. همان‌طور که گفته شد با وجود برادر و خواهر ابوینی نوبت به برادر و خواهر ابی نمی‌رسد و لذا آنها ارث نمی‌برند؛ بنابراین کل ارث بین برادر و خواهران ابوینی و امی تقسیم می‌شود.
- اگر یک برادر و خواهر مادری باشد، یک ششم کل ماترک و اگر متعدد باشند یک‌سوم کل ماترک به ایشان می‌رسد و مابقی ارث بین برادر و خواهر تنی (ابوینی) متوفی به نسبت پسر دو و دختر یک تقسیم می‌شود.
نکته:
- به برادر و خواهر امی (مادری) کلاله امی گفته می‌شود.
- یک‌سوم کل ماترک کلاله امی بهصورت مساوی بین خواهران و برادران تقسیم می‌شود.
تفکیک مهمی در طبقه دوم بین برادر و خواهر های ناتنی وجود دارد!
نکته‌ی مهم آن است که با وجود حتی یک برادر و خواهر تنی، ناتنی‌هایی که فرزند پدرِ از دنیا رفته‌ی متوفّی هستند، ارث نمی‌برند. این در حالی است که ناتنی‌هایی که فرزند مادرِ از دنیا رفته‌ی متوفّی هستند، در هر صورت ارث می‌برند.
وکیل خانواده
در حالی که برخی از مسائل حقوق خانواده ممکن است بدون وکیل رسیدگی شود، مسائلی مانند طلاق، حضانت فرزند و... به مهارت و تخصص یک وکیل نیاز دارد.
ما یک تیم متخصص داریم برای حل هر مشکلی از شما
ناتنی منتسب به پدر یا مادر
به بیان دیگر، ناتنی‌هایی که منتسب به مادر هستند در کنار تنی‌ها ارث می‌برند؛ ولی ناتنی‌هایی که منتسب به پدر هستند، فقط در صورتی ارث می‌برند که هیچ برادر یا خواهر تنی وجود نداشته باشد. البته هر یک از پدربزرگ و مادربزرگ اگر زنده باشند، در کنار این خواهر و برادرها ارث خواهند برد.
نحوه تقسیم ارث خواهر و برادر ناتنی
میزان ارث خواهر و برادر ناتنی را در قانون مدنی بررسی کرده و گفتیم که نحوه تقسیم ارث میان آنها در صورتی که تنها و متعدد بوده و همچنین در فرضی که اجداد نیز در کنار آنها باشند متفاوت و تابع احکام خاصی هستند. اما گاهی خواهر و برادر ناتنی وارث متوفی نبوده؛ بلکه خود فوت کرده و وارثی از آنها به جا می‌ماند. در این صورت این سوال مطرح می‌گردد که نحوه تقسیم ارث خواهر و برادر ناتنی به چه صورت بوده و هر میزان ارث هر یک از وارث به چه صورت تعیین می‌گردد؟
اگر خواهر و برادر ناتنی، پدر و مادر و یا فرزند داشته باشد، نحوه تقسیم ارث او بدین صورت است: اگر فقط پدر و مادر زنده باشند، سهم ارث مادر از فرزند، یک‌سوم بوده و پدر دو سوم ترکه را می‌برد. اگر فقط فرزندان زنده باشند، میزان ارث فرزند پسر دوبرابر میزان ارث فرزند دختر است. درصورتی که وارث شامل پدر و مادر و فرزند دختر باشد، فرزند دختر اگر یک نفر باشد، یک‌دوم و اگر بیش از یک نفر باشد، دو سوم ترکه را برده و سهم هر یک از پدر و مادر یک ششم ترکه خواهد بود. اما درصورتی که پدر و مادر و فرزندان پسر و دختر همگی در قید حیات باشند، سهم ارث پدر از فرزند و سهم و سهم مادر یک ششم ماترک بوده و بقیه ترکه سهم فرزندان است که میزان ارث پسر دوبرابر دختر خواهد بود.
اگر خواهر و برادر ناتنی فوت شده، پدر و مادر و فرزند نداشته باشد، نوبت به طبقه دوم یعنی برادران و خواهران و اجداد وی می‌رسد. با این توضیح که اگر برادر و خواهر وی در قید حیات بوده و اجدادی نداشته باشد، خواهر و برادر ناتنی مادری، اگر یک نفر باشد یک ششم ترکه و اگر بیش از یک نفر باشد یک‌سوم ترکه را می‌برد و بقیه ماترک برای خواهر و برادر ناتنی پدری خواهد بود. در این فرض، نحوه تقسیم ارث میان خواهران و برادران ناتنی مادری به صورت مساوی بوده؛ اما در میان خواهر و برادر ناتنی پدری متوفی، میزان ارث برادر ناتنی دوبرابر سهم‌الارث خواهر ناتنی است.
اگر علاوه بر خواهر و برادر ناتنی فرد فوت شده، اجداد وی نیز زنده باشند، اگر از جانب مادر، صرفاً یک خواهر و برادر ناتنی وجود داشته باشد، یک ششم ماترک را به ارث برده و بقیه ترکه سهم خویشاوندان پدری است. اما در صورتی که خویشاوند مادری شامل یک جد یا جده مادری باشد، میزان ارث وی یک‌سوم ترکه بوده و بقیه ماترک حق خویشاوندان پدری خواهد بود. همچنین اگر تعداد خویشاوندان مادری دو نفر یا بیشتر باشد، یک‌سوم ترکه را به ارث برده و باقی ماترک به سایر خویشاوندان پدری می‌رسد.
لازم به ذکر است که اگر خواهر و برادر ناتنی، خود دارای خواهر و برادر تنی باشند خواهر و برادر ناتنی پدری ارث نبرده و ترکه صرفاً میان خواهر و برادر تنی و خواهر و برادر ناتنی مادری تقسیم شده که در این فرض سهم خویشاوندان ناتنی، در صورت انفراد، یک ششم و در صورت متعدد بودن، یک‌سوم بوده و بقیه سهم خویشاوندان تنی است.
بدون دیدگاه